دسته‌بندی‌ها

سرگرمی
تاریخ انتشار ۱۴۰۱-۰۸-۲۴

جام جمشید

مهدی

بچه ها کسی جواب رو میدونه ؟

جام جمشید را از این سایت دریافت کنید.

جام جم

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

برای دیگر کاربردها جام جم (ابهام‌زدایی) را ببینید.

این مقاله دارای فهرستی از منابع، پیوندهای بیرونی یا بخش است، اما به خاطر نداشتن پانویس و یادکردهای درون‌خطی، منابع آن همچنان مبهم هستند. لطفاً‌ با افزودن یادکردهای دقیق این مقاله را بهبود دهید.

تصویرگری «جام جهان‌بین» بر اساس بیت مشهور حافظ

جام جم، یا جام جهان نما، جامی بود که همهٔ جهان در آن دیده می‌شده است. این جام به جام کی‌خسرو مشهور بود تا این‌که در قرن ششم به مناسبت شهرت جمشید و یکی دانستن او با سلیمان، جام مزبور را به جمشید نسبت دادند و آن را جام جم و «جام جمشید» نام نهادند. همچنین، به آن «جام جهان نما»، «جام گیتی نما»، «آیینهٔ گیتی نما»، «جام کی‌خسرو»، «جام جهان آرا»، «جام جهان بین»، و «جام عالم بین» نیز گفته می‌شود.

جام جم در واژه‌نامه‌ها[ویرایش]

در نظم و نثر پارسی بارها از جامی به نام جام جهان‌نما، جام کی‌خسرو، آیینه سلیمان، آیینهٔ سکندر، و غیره یاد کرده‌اند و فرهنگ‌نویسان گفته‌اند: جامی بوده‌است که احوال خیر و شر عالم از آن معلوم می‌شده‌است. جام جم یا جام جمشید که ساخته فرزانگان بوده‌است. از هفت فلک در او معاینه و مشاهده کردی (شرفنامه منیری). پیاله جم و پیاله یا آئینه سلیمان یا اسکندر که همه عالم در آن، بنا بر افسانه نموده می‌شد (ناظم الاطباء).

فردوسی در شاهنامه در «داستان بیژن با منیژه» پس از تشریح زندانی شدن بیژن به امر افراسیاب در چاه و جستجوی گیو، پدر وی و مأیوس شدن او، در عنوان «دیدن کی‌خسرو بیژن را در جام گیتی‌نمای» چنین سروده است:

چو نوروز خرم فراز آمدش بدان جام فرخ نیاز آمدش

بیامد پر امیددل پهلوان ز بهر پسر، گوژگشته‚ نوان

چو خسرو، رخ گیو پژمرده دید دلش را به درداندر، آزرده دید

بیامد، بپوشید رومی قبای بدان تا برد پیش یزدان ثنای

خروشید پیش جهان‌آفرین به رخشنده بر، چند کرد آفرین

ز فریادرس زور و فریاد خواست وز اهریمن بدکنش داد خواست

خرامان از آن‌جا بیامد به گاه به سر برنهاد آن کیانی کلاه

پس آن جام بر کف نهاد و بدید در او هفت کشور همی بنگرید

ز کار و نشان سپهر بلند همه کرد پیدا، چه و چون و چند

ز ماهی به جام اندرون تا بره نگاریده پیکر بدو یکسره

چه کیوان‚ چه هرمز‚ چه بهرام و شیر چه مهر و چه ماه و چه ناهید و تیر

همه بودنی‌ها بدو اندرا بدیدی جهان‌دار افسون‌گرا

به هر هفت‌کشور همی بنگرید که آید ز بیژن نشانی پدید

سوی کشور گرگساران رسید به فرمان یزدان، مر اورا بدید

بدان چاه بسته به بند گران ز سختی همی مرگ جست اندر آن

بنابراین جام جهان‌نما در نظر مؤلفان «خدای‌نامک» پهلوی که مبنای تألیف شاهنامه قرار گرفت، جامی بوده‌است که صورت‌های نجومی و سیارات و هفت کشور (هفت‌اقلیم) زمین بر آن نقش شده بود و دارای نیرویی اسرارآمیز بوده‌است و هر واقعه‌ای که در پهنه جهان اتفاق می‌افتاده، بر روی آن منعکس می‌شده‌است.

برخی از واژه‌نامه‌ها مانند (غیاث اللغات) خواسته‌اند بین کی‌خسرو و جمشید بر سر جام جهان‌بین پیوندی برقرار کنند و گفته‌اند: مناسبت جام به جمشید، آن است که وی جام را ساخته است و کی‌خسرو جامی ساخته بود مشتمل بر خطوط هندسی، چنانچه از خط‌ها ورقم‌ها و دایره‌های اصطرلابی، ارتفاع کواکب و غیره معلوم نمایند، هم‌چنین از آن جام، حوادث روزگار را معلوم کرد، چنانچه در کتابهای تاریخی ضبط شده‌است. فرهنگ‌نویسان گفته‌اند: نام آینه‌ای است که به جهت آگاهی از حال فرنگ، بر سر مناره اسکندریه نهاده بوده‌است و کشتی‌های دریا از صد میل راه در آینه دیده می‌شده و آن مناره را اسکندر به دست‌یاری ارسطو بناکرده بود.

در فرهنگ فارسی به انگلیسی «جانسن» آمده: جام جم یا جام جمشید؛ آئینه‌ای که جهان را نمایش می‌داد و مجازا مناره، به خصوص منارهٔ اسکندریه را گفته‌اند. برخی نیز آن را به کرهٔ جغرافیایی تعبیر کرده‌اند که نقشه کشورهای مختلف و کوهها و دریاها و رودها با فواصل معین بر آن ثبت بود.

انتساب جام جهان‌نما به جمشید[ویرایش]

در روایات داستانی ایران، جم یکی از بزرگ‌ترین پادشاهان سلسله پیشدادی است که جام جهان‌نما را بدو نسبت داده‌اند. در شاهنامه اشاره‌ای به انتساب جام به جمشید نیست ولی چون شهرت جم بیش از کی‌خسرو بوده‌است و ازسوی دیگر مسلمانان او را با سلیمان پیامبر بنی‌اسرائیل یکی دانسته‌اند، او را صاحب جام جهان‌نما می‌دانند و هم‌چنین در روایات، پیدایش شراب را به جمشید نسبت داده‌اند. انتساب «جام کی‌خسرو» به «جام جم» ظاهرأ در قرن ششم هجری پدید آمده است. محمود شبستری در «کنزالحقایق» چنین می‌سراید:

یکی جم‌نام وقتی پادشا بود که جامی داشت کان گیتی‌نما بود

به صنعت کرده بودندش چنان راست که پیدا می‌شد از وی هرچه می‌خواست

هر آن نیک و بدی کاندر جهان بود در آن جام از صفای آن نشان بود

چو وقتی تیره، جام از زنگ گشتی شه گیتی از آن دلتنگ گشتی

بفرمودی که دانایان این فن بکردندی به علمش باز روشن

چو روشن گشتی آن جام دل‌افزای بدیدی هرچه بودی در همه‌جای

جام سلیمان[ویرایش]

در داستان‌های اسلامی، سلیمان و جمشید را باهم اشتباه گرفته‌اند. ایرانیان، مرکز حکومت جمشید را کشور فارس می‌دانسته‌اند و آثار باقی‌مانده داریوش و خشایارشا و دیگر پادشاهان هخامنشی را درتخت جمشید، از آن جم دانسته‌اند چنان‌که نام تخت جمشید دال بر آن است. از سوی دیگر در نتیجه احادیث مذهبی تشابه کامل بعضی احوال و اعمال منسوب به جمشید و سلیمان مانند استخدام دیو و جن و اطاعت جن و انس از ایشان و سفر کردن درهوا، موجب این توهم گردیده که جمشید و سلیمان یکی است، از این رو فارس را تخت‌گاه سلیمان و پادشاهان فارس را قائم‌مقام سلیمان و وارث ملک سلیمان خوانده‌اند و بر اساس همین تصور، جام جهان‌نما را به سلیمان نسبت داده‌اند و حتی آرامگاه کورش را محل حضور مادر سلیمان نامیده‌اند.

حافظ گوید:

دلی که غیب‌نمای است و جام جم دارد ز خاتمی که دمی گم شود چه غم دارد

هم‌چو جم، جرعهٔ ما کش، که ز سِرّ دوجهان پرتو جام جهان‌بین دهدت آگاهی

عبدالرحمان جامی در منظومهٔ سلامان و آبسال چنین سروده است:

برای دیدن کل مطلب کلیک کنید

منبع مطلب : fa.wikipedia.org

جام جمشید – Jame Jamshid

سایت جام جمشید

ارتباط مستقیم در اینستاگرام

بلند ترین ساعت آفتاب ایران

برای مشاهده توضیحات و تصاویر تکمیلی کلیک کنید

برج رادکان

برای مشاهده توضیحات و تصاویر تکمیلی کلیک کنید

گنبد آرین

برای مشاهده توضیحات و تصاویر تکمیلی کلیک کنید

به کوشش منوچهر آرین بارگزاری سایت جام جمشید از تاریخ نوروز سال ۱۳۸۱ خورشیدی یا ۱۳۸۱/۱/۱برابر ۲۰۰۲/۳/۲۳ برابر ۲۵۶۱/۱/۱ اتحادیه هخامنشی آغاز گردید و بارگذاری سایت نیو جام جمشید هم در پی آن در این سالها به کوشش ایشان انجام گریده است.

دانسته های هر دو سایت، بر پایه پژوهش های کتابخانه‌ای، میدانی و کاربردي می باشد که بی دریغانه در اختیار پژوهشگران و دیگران قرار گرفت. برای باز نگری و بروز رسانی اطلاعات آنها، این سایت در تاریخ ۱۳۹۹/۴/۲۳ برابر ۲۰۲۰/۷/۱۲ و برابر ۲۵۷۹/۴/۲۳ با همکاری شرکت محترم شاتل وب بارگذاری گردید. تا پژوهش های آن بروز گردیده و در اختیار همه قرار گیرد.

گنبد آرین

اين گنبد كه نام آرين بر آن نهاده‌ايم برای نخستين بار در جهان با اين ساختار و كاربردی اين چنين در کنار بزرگترین ساعت آفتابی ایران ساخته شده است و طرحی نو میباشد.

عرض گنبد 12/48‌متر، ارتفاع آن 5/76 متر و قطر نیم کره گنبد 6/60 ‌متر است.گنبد آرین بر دوازده ستون استوار است که نماینده دوازده ماه سال هستند و با رنگ سبز برای ماه‌های موسم بهار، رنگ قرمز برای ماه‌های موسم تابستان، رنگ زرد برای ماه‌های موسم پاییز و رنگ آبی برای ماه‌های موسم زمستان برگزیده شده است.

باغچه های دور این گنبد بر یک دوازده ضلعی و یک هشت ضلعی ساخته شده است که نمادی از پلان برج نجومی رادکان است که توسط خواجه نصیر توسی در نزدیکی شهر چناران بنا نهاده شده است و می‌توان از آن برج برای گاهشماری استفاده نمود. مانند برج رادکان راستای خورشید در نخستین طلوع و غروب بهاری و پاییزی بر دو ضلع از اضلاع دوازده ضلعی و هشت ضلعی عمود است و راستای نصف‌النهار یا خط نیمروزان، که پله‌ی ورودی زیر گنبد بر این راستا قرار دارد، نیز بر دو ضلع دیگر از اضلاع دوازده ضلعی و هشت ضلعی عمود است. چهار ستون مرکزی گنبد بر این راستا ها استوار هستند و چهار رنگ چهار موسم را دارا می‌باشند.